Personaggi

Karel Čapek

​Il 9 gennaio è l’anniversario della nascita (nel 1890) dello scrittore ceco (nato quando la Boemia era parte dell’Impero Austro-Ungarico) Karel Čapek (1890-1938)
it.wikipedia.org/wiki/Karel_%C4%8Capek
eo.wikipedia.org/wiki/Karel_%C4%8Capek
​fratello dell’altro scrittore Josef Čapek.
​Karel Čapek è famoso soprattutto per queste opere:
– R.U.R. Rossumovi univerzální roboti (R.U.R. Rossumaj Universal Robotoj), dramma in tre atti, in cui per la prima volta compare la parola “robot” (dal ceco robota, “lavoro forzato”), suggerita all’autore dal fratello Josef. L’opera affronta (profeticamente!) i pericoli derivanti da una società basata sul lavoro di automi. Su “Literatura Mondo” 1926, seconda pagina di copertina, è pubblicata la recensione della versione in Esperanto, apparsa ad Olomouc nel 1926 ad opera di un gruppo di esperantisti moravi;
​- Ze života hmyzu (Dalla vita degli insetti; El la vivo de insektoj), in collaborazione con il fratello Josef;
– Válka s mloky (La guerra delle salamandre; Milito kontraŭ Salamandroj);
​- Povídky z jedné kapsy (Racconti da una tasca; Rakontoj el unua poŝo);
– Povídky z druhé kapsy (Racconti dall’altra tasca; Rakontoj el la dua poŝo);
– Věc Makropulos (L’affare Makropulos; Afero Makropulos);
– Bílá nemoc (La malattia bianca; La blanka malsano);
– Kniha apokryfů (Libro degli apocrifi; Libro de Apokrifoj)
Rinvio alle pagine di Wikipedia per quanto riguarda i dati biografici; e indico in due distinti elenchi (a seconda che siano accessibili in rete oppure no) le numerosissime traduzioni in Esperanto di cui ho trovato traccia, effettuate da Josef Vondrouŝek, Miloŝ Lukaŝ, Theodor Kilian, Josef Chvosta, Miroslav Malec, Rudolf Hromada, Gijsbertus Johannes Degenkamp, Marie Bartovská, František Vaněk, Tomáš Pumpr, Jaroslav Huda.
​Segnalo inoltre:

(presentazione dello spettacolo dei fratelli Čapek “El la vivo de insektoj” durante il Congresso Universale di Esperanto a Nitra, Slovacchia, 26.7.2016).
Trascrivo il brano “El la opinioj de l’ kato,” trad. Miloŝ Lukaŝ (La nica literatura revuo 1955- 1/1, p. 18).
Allego il francobollo cecoslovacco del 1968 per Karel Čapek, ed il francobollo italiano del 1999 che salutò il terzo millennio come era della robotica, “aggiornando” il celebre affresco di Michelangelo “La creazione di Adamo” nella Cappella Sistina.


El la opinioj de l’ kato

Jen mia Homo. Lin mi ne timas.
Li estas tre potenca, ĉar li tre multe manĝas, li estas Ĉionmanĝulo. Kion vi manĝas? Donu al mi!
Li ne estas bela, ĉar lia korpo ne estas harkovrita. Ne havante sufiĉajn salivojn, li devas lavi sin per akvo. Li miaŭas raspe kaj tro multe. De tempo al tempo li dormante ŝpinumas.
Malfermu al mi la pordon!
Mi ne scias, kial li fariĝis Estro; eble li estas manĝinta ion majestan.
En miaj ĉambroj li kondutas pureme.
Li kutimas fingropreni nigran akran ungegon kaj prifosas per ĝi blankajn paperfoliojn. Alimaniere li ne scias ludi. Li dormas nokte anstataŭ tage, ne vidas en mallumo, havas neniajn ĝuojn. Neniam li pensas pri sango, neniam li revas pri ĉaso kaj batalo, neniam li amorkantas.
Ofte en nokto, dum mi aŭdas misterajn kaj sorĉajn voĉojn, dum mi vidas, kiel ĉio vivantiĝas per la mallumo, li sidas ĉe la tablo kun kapo klinita kaj konstante, konstante prifosas per sia nigra ungaĉo la blankajn foliojn. Ne opiniu, ke mi priatentas vin. Mi aŭdas nur la mallaŭtan susuradon de via ungaĉo. Kelkafoje la susuro eksilentas, la mizera malsprita kapo ne scias plu kiel ludi, kaj tiam tuŝas min kompato, tiel ke mi bonvolas alproksimiĝi kaj mallaŭte ekmiaŭas en dolĉa kaj sufera malbonhumoro. Tiam do mia Homo min levas kaj en mian hararon enmergas la varman vizaĝon. Tiun fojon en li por momento vekiĝas imago pri supera vivo, tiel ke li feliĉule ĝemetas kaj ŝpinumas ion preskaŭ bone kompreneblan.
Ne pretendu tamen, ke mi vin priatentas. Vi varmigis min, kaj nun mi denove iras aŭskulti la nigrajn voĉojn.

Karel Ĉapek, trad. Miloŝ Lukaŝ
(La nica literatura revuo 1955-1/1, p. 18)

Rete alireblaj/ accessibili in rete:

– Kniha apokryfů (Libro de apokrifoj)


– El la opinioj de l’ kato, trad. Miloŝ Lukaŝ (La nica literatura revuo 1955- 1/1, p. 18)
literaturo.org/HARLOW-Don/Esperanto/Literaturo/Revuoj/nlr/nlr11/opinioj_kato.html
– Kien foriĝas la libroj, trad. Miloŝ Lukaŝ (La nica literatura revuo 1955-1/2, p. 53-55)
literaturo.org/HARLOW-Don/Esperanto/Literaturo/Revuoj/nlr/nlr12/libroj.html
– Pri malnovaj leteroj, trad. Miloŝ Lukaŝ (La nica literatura revuo 1956-1/3, p. 82-84)
literaturo.org/HARLOW-Don/Esperanto/Literaturo/Revuoj/nlr/nlr13/leteroj.html
– La arda koro de l’ domo, trad. Miloŝ Lukaŝ (La nica literatura revuo 1956-2/3, p. 92-93)
literaturo.org/HARLOW-Don/Esperanto/Literaturo/Revuoj/nlr/nlr23/arda_korou.html
– Ŝtelita Kakto, trad. Miloŝ Lukaŝ (La nica literatura revuo 1957-3/2, p. 50-56)
literaturo.org/HARLOW-Don/Esperanto/Literaturo/Revuoj/nlr/nlr32/kaktou.html
– Jura kazo, trad. Josef Chvosta (La nica literatura revuo 1958-3/6, p. 232-234)
literaturo.org/HARLOW-Don/Esperanto/Literaturo/Revuoj/nlr/nlr36/kazo.html
– Malgranda kaj granda, trad. Miloŝ Lukaŝ (La nica literatura revuo 1959-4/3, p. 115-117
literaturo.org/HARLOW-Don/Esperanto/Literaturo/Revuoj/nlr/nlr43/malgranda.html
– Pri specialaj vinoj, trad. Miloŝ Lukaŝ (La nica literatura revuo 1959-4/4, p. 158-159)
literaturo.org/HARLOW-Don/Esperanto/Literaturo/Revuoj/nlr/nlr44/vinoj.html
– Kolekto de poŝtmarkoj, trad. Miloŝ Lukaŝ (La nica literatura revuo 1959-5/2, p. 69-74)
literaturo.org/HARLOW-Don/Esperanto/Literaturo/Revuoj/nlr/nlr52/kolekto.html
– Legaĵo – afero laŭcirkonstanca, trad. Miloŝ Lukaŝ (La nica literatura revuo 1960-5/6, p. 211-213)
literaturo.org/HARLOW-Don/Esperanto/Literaturo/Revuoj/nlr/nlr56/legajxo.html
​- Kamentuboj, trad. Miloŝ Lukaŝ (La nica literatura revuo 1960-6/2, p. 48-49)
literaturo.org/HARLOW-Don/Esperanto/Literaturo/Revuoj/nlr/nlr62/kamentuboj.html

Ne alireblaj rete/ non accessibili in rete:

– “Pri periostozo”, trad. Miloŝ Lukaŝ (Esperanto de UEA 1929-7/8, p. 145-146);
– “La kudrilo”, trad. Miloŝ Lukaŝ (Literatura Mondo 1932, kristnaska aldono VIII);
– “Ordinara murdo”, trad. Miloŝ Lukaŝ (Literatura Mondo 1934-10, p. 182-183);
– “Instruo, kiel malsani”, trad. Miloŝ Lukaŝ (Literatura Mondo 1948-11/12, p. 181/183);
– “La morto de Arkimedo”, trad. Jaroslav Huda (Esperanto de UEA 1956-7/8, p. 117-118).

R.U.R., trad. Moraviaj Esperanto-Pioniroj
La blanka malsano, trad. Theodor Kilian
Milito kontraŭ salamandroj, trad. Josef Vondrouŝek
La unua rabista fabelo: Pri la dika praavo kaj rabistoj, trad. Josef Vondrouŝek
La dua rabista fabelo, trad. Josef Vondrouŝek
Fabelo birda, trad. Josef Vondrouŝek
Fabelo hunda, trad. Josef Vondrouŝek
Fabelo niksa, trad. Josef Vondrouŝek
Fabelo poŝtista, trad. Josef Vondrouŝek
Granda doktora fabelo, trad. Josef Vondrouŝek
Granda katfabelo, trad. Josef Vondrouŝek
Granda polica fabelo, trad. Josef Vondrouŝek
La lasta juĝo, trad. Josef Vondrouŝek
Laŭdo de ĵurnaloj, trad. Miroslav Malec
Naŭ fabeloj, trad. Josef Vondrouŝek
Vagabonda fabelo, trad. Josef Vondrouŝek

Lascia un commento

Il tuo indirizzo email non sarà pubblicato. I campi obbligatori sono contrassegnati *