Il 2 gennaio è l’anniversario della nascita (nel 1891) dell’architetto e urbanista italiano (toscano) Giovanni Michelucci (1891-1990)
it.wikipedia.org/wiki/Giovanni_Michelucci
famoso soprattutto per tre opere:
– nel 1933, insieme con altri, la stazione ferroviaria centrale di Firenze
it.wikipedia.org/wiki/Stazione_di_Firenze_Santa_Maria_Novella
che, pur adottando un linguaggio razionalista, non stona con l’antistante Basilica di Santa Maria Novella (“nuova” perché ricostruita su di un’altra ancora più antica)
it.wikipedia.org/wiki/Basilica_di_Santa_Maria_Novella
– nel 1933-1935, insieme con Marcello Piacentini
la sistemazione della nuova “Città Universitaria” di Roma
it.wikipedia.org/wiki/Universit%C3%A0_degli_Studi_di_Roma_%22La_Sapienza%22
eo.wikipedia.org/wiki/Universitato_%27Sapienza%27_de_Romo
– nel 1960-1964, la chiesa di San Giovanni Battista a Campi Bisenzio presso Firenze, conosciuta come “la chiesa dell’Autostrada”
it.wikipedia.org/wiki/Chiesa_dell%27Autostrada_del_Sole
perché è posta all’incrocio tra l’Autostrada del Sole (che collega Milano con Napoli) e l’Autostrada Firenze-Mare (che collega Firenze con Pisa ed il Mar Tirreno).
La fama di Michelucci è legata in particolare a questa ultima opera (“ultima” come citazione, non come prodotto, perché l’architetto fu in attività fino alla morte, avvenuta a quasi 100 anni). Assolutamente originali, in essa, la sinuosità della struttura (che la fa somigliare ad una tenda, immagine della sosta nel continuo pellegrinare dell’uomo), e l’armonico rapporto tra i diversi materiali (calcestruzzo, pietra e rame).
Di Michelucci, ed in particolare della chiesa dell’Autostrada, si parla a p. 18 dell’opuscolo di grande formato in Esperanto “Florenco, spuroj de alia historio” (Firenze, tracce di un’altra storia), pubblicato nel 2006 in occasione del Congresso Universale di Esperanto di Firenze.
Allego:
– un francobollo italiano del 1987, che presenta la chiesa dell’Autostrada del Sole,
– la citata p. 18 dell’opuscolo “Florenco, spuroj de alia historio”, di cui trascrivo il testo.
En la tendo-preĝejo ĉe la Autoŝoseo
En 1964 la arkitekto Giovanni Michelucci projektis apud Florenco la tendo-preĝejon ĉe la “Aŭtoŝoseo de la suno”: ŝoseo kaj tendo, signo de la nova migrado de la homo kaj loko por halto kaj akcepto. “Aŭtoŝoseo de la Suno” estas la nomo de la vojo, kiu kunligas nordan kaj sudan Italion, pasante ĉe Florenco. Michelacci diskutas, per tiu ĉi verko, la simbolan universon, la skalon de la valoroj ritaj kaj esprimaj de la sankta tradicia areo, trovante en la etoso de la Dua Vatikana Koncilio malfermitecon kaj atentajn interparolantojn.
La tiama urbestro de Florenco Giorgio La Pira – senlaca subtenanto de la internacia rolo de Florenco kiel urbo de paco – tiel skribas al la arkitekto: “[ … ) la urbo, la socio kaj la civilizo, raportitaj al la nova spaco-aventuro de la historio de la popoloj, trovas en via ‘tendo-preĝejo’ iliajn difinon kaj simbolon: ĉar la urbo homa kaj la civilizo homa estos ili mem en la tuta nia planedo la tendo-urbo, la tendo-civilizo, kie loĝas, provizore, homaro iranta per ĉiam pli rapida ritmo al la senfinaj fizikaj spacoj kaj al la senfinaj religiaj spacoj, kiujn Dio pretigis por la senlima aventuro spirita kaj historia de la homaro”.
La tendo-urbo kaj karcero-urbo
“[ … ) kontraŭmeti la ‘tendo-urbon’ al la ‘karcero-urbo’ signifas por mi krei formon kaj spacon por iu urbo ankoraŭ ne ekzistanta, sed pro kies ne-ekzisto ni ĉiuj suferas la sekvojn. La veto, kiun mi proponas al la urbo nuntempa, estas do la veto kapabli akcepti en sian enon ĉiajn malsimilulojn, ne pro gastigad-devo, sed kiel esper-projekto. Nur je tiu-ĉi punkto la veto kiun mi proponas al la urbo nuntempa povus iĝi ‘la veto de la urbo’ al la ekvilibroj de la Teroro, kiuj okazas kaj solviĝas ĉiam super ajna decido-eblo de la popoloj. La modelo de civila socio, kiu akceptas en sian sinon la malsimilulon, kiel pozitiva hipotezo de sanĝiĝo, estas fakte kulturo supera, kompare kun la militaj ekvilibroj kiuj nin superstaras. La socio de la malkonfido, de la izoliĝo, kiu reguligas niajn urbojn, estas bedaŭrinde sangoglaciiga simileco al tiaj ekvilibroj».
Giovanni Michelucci
Florenco spuroj de alia historio, 2006, p. 18
