La 9-a de junio estas la datreveno de la morto (en 68 p.K.) de la roma Imperiestro Nerono (latine, Nero)
Mi jam parolis pri li antaŭ unu jaro, la 9-an de junio 2017:
www.bitoteko.it/esperanto-vivo/eo/2017/06/09/nerone/
Hodiaŭ mi prezentas (kun traduko al la itala) parton de artikolo el “L’Esperanto”1921-3, pri lia superstiĉa sinteno.
Mi aldonas italan poŝtmarkon de 2001, pri la imperiestra vilao konstruigita de Nerono post la brulego de Romo (okazinta en la nokto inter la 18-a kaj la 19-a de julio 64): ĝi estis tiel luksa, ke ĝi ricevis la nomon “Domus Aurea” (Ora Domo)
eo.wikipedia.org/wiki/Domus_Aurea
SEGUE TRADUZIONE IN ITALIANO
Nerono superstiĉulo.
Tiu ĉi ŝercema kaj skeptika mokemulo de ĉiu sanktaĵo, de tempo al tempo estis kaptata de veraj superstiĉaj frenezaĵoj, tial ke en lia sintenado sin sekvis adorado kaj malestimo. Dum kelka tempo li adoris nur diinon Sirian, poste li malŝatis ŝin tiom multe ke li malpurigis ŝian imagon per urino! Ĉu pro favoro esperita kaj ne ricevita? Kaj li pasis poste al adorado de pupo. Svetonio ja nin informas, ke nekonata plebano donacis al li malgrandan imagon de virgino, lin certigante, ke ĝi estos al li sav-gardilo kontraŭ ĉiu insido. Malkovrinte la konspiron pizonan, li adoris tiun pupon kiel la plej granda el la diaĵoj kaj oferis al ĝi trifoje ĉiutage.
Ju pli li maljuniĝis, des pli fariĝis timema kaj tremema, des pli maloftiĝis liaj skeptikaj kaj malŝatemaj sintenadoj, des pli lia animo kurbiĝadis al malnoblegaj superstiĉoj. En la lastaj monatoj lin okupis la ekzameno de l’ bestaj internaĵoj.
Fojon oni anoncis al li la perdon de l’ trono. Sed tiun fojon li respondis ŝercante per greka moto: “Arton, ĉiu lando ĝin nutras!”, kaj li klarigis, ke kun pli granda pasio okupos lin l’ arto de l’ citristo, kiu, ĝis kiam li estas princo, estas plaĉa al li, kaj, se eventuale li fariĝos privatulo, estos al li necesa por vivi.
Al nenia superstiĉa kutimo, kiom ajn absurda, Nerono estis malinklina. Plinio la maljuna, je tiu rigardo, havas kortuŝajn vortojn de indigno. Li parolas en la XXXa libro de la Natura Historio pri magiarto ekzercata pere de l’ akvo, de la sferoj, de la steloj, de la bronzo, de la lampoj, de la teleroj, de la hakiloj, kaj en multaj aliaj manieroj, kaj notas, ke inter la magiaj agoj estas ankaŭ la elvoko de la ombroj kaj la interparolado kun ili, aldonante ke ĉiujn ĉi vanaĵojn kaj malveraĵojn lernis Nerono per tiom da pasio, kaj eĉ la pasio pri citro kaj kanto ne estis en li pli granda.
La stranga imperiestro kelkafoje kredis ankaŭ al la diveno de la sonĝoj: tial ke kiam viro el Kartago sin prezentis al li, rakontante pri sonĝo de li havita, en kiu estis al li montrita la loko, kie troviĝas la trezoroj de Didono, li sendis senprokraste militiron por ilin serĉi.
Prof. CARLO PASCAL en revuo Bilychnis, trad. Amerigo Luigi RENI
(“L’Esperanto” 1921-3)
*****
(Traduzione ADS):
Nerone superstizioso.
Quest’uomo scherzoso e scettico, che rideva di tutte le cose sante, di tanto in tanto era preso da vere follie superstiziose, tanto che nel suo comportamento si susseguivano adorazione e disprezzo. Per qualche tempo adorò soltanto una dea siriaca, poi la disprezzò tanto che contaminò la sua immagine con l’urina! Forse per una grazia sperata e non ricevuta? Poi passò ad adorare un fantoccio. Svetonio infatti ci informa che un ignoto plebeo gli regalò una piccola immagine di una vergine, assicurandogli che sarebbe stato per lui un talismano contro ogni insidia. Dopo la scoperta della congiura di Pisone, adorò quel fantoccio come la più grande delle divinità, e sacrificò ad essa tre volte al giorno.
Più invecchiava, più diventava pauroso e tremebondo, si diradavano i suoi atteggiamenti scettici e sprezzanti, il suo animo si piegava a ignobili superstizioni. Negli ultimi mesi fu occupato dall’esame delle interiora di animali.
Una volta gli fu annunciata la perdita del trono. Ma quella volta rispose con un motto greco: “L’arte, la nutre ogni paese!”, e chiarì che si sarebbe maggiormente impegnato nell’arte della cetra, che, fin quando era principe, era per lui un piacere, e se eventualmente fosse diventato un privato cittadino gli sarebbe stata necessaria per vivere.
A nessuna abitudine superstiziosa, per quanto assurda, Nerone fu restio. Plinio il vecchio, a questo proposito, ha toccanti parole di indignazione. Nel XXX libro della Storia Naturale parla di magia esercitata con l’acqua, con le sfere, con le stelle, con il bronzo, con le lampade, con i piatti, con le accette, e in molti altri modi, e nota che tra le azioni magiche c’era anche l’evocazione delle ombre e il colloquio con esse, aggiungendo che Nerone imparò tutte queste falsità e vanità con tanta passione, che neppure la passione per la cetra e il canto era in lui più grande.
Lo strano imperatore a volte credeva anche alla divinazione dei sogni: per cui quando un uomo di Cartagine si presentò a lui raccontandogli di un sogno che aveva avuto, in cui gli era mostrato il luogo in cui si trovavano i tesori di Didone, mandò senza indugio una spedizione militare a cercarli.
Prof. CARLO PASCAL, dalla rivista “Bilychnis” (“L’Esperanto” 1921-3)
