Personaggi

Federico García Lorca

Il 19 agosto è l’anniversario della tragica morte (nel 1936, a soli 38 anni) del poeta e drammaturgo spagnolo Federico García Lorca (1898-1936)
it.wikipedia.org/wiki/Federico_Garc%C3%ADa_Lorca
Ho già parlato di lui il 5 giugno 2017,

Federico Garcìa Lorca


il 12 febbraio 2019,

Santa Eulalia


il 5 giugno 2019

Federico García Lorca


e pochi giorni fa, il 13 agosto 2019.

Federico García Lorca


Trascrivo la poesia “Romance sonámbulo”, in spagnolo, e nelle traduzioni in italiano (Romanza sonnambula) e in Esperanto (Somnambula romanco).
Il simbolismo di García Lorca ha bisogno di una spiegazione, altrimenti non si coglie il senso profondo che il poeta intende dare alla sua poesia.
Bene evidenzia il traduttore in Esperanto, Fernando de Diego:
«Con il verso iniziale (Verde que te quiero verde – Verde che ti voglio verde) annuncia il carattere tragico del poema, e mediante le successive ripetizioni del verso sottolinea il crescente assedio delle forze oscure. Il colore verde attribuito ad altri elementi – vento, carne – rende ancora più fitta l’atmosfera opprimente della romanza. García Lorca dà significati sinistri anche al bianco, al giallo, e in generale a tutto ciò che presenta quei toni, mentre il blu, l’arancione, il rosso simboleggiano vita, amore, felicità. Il verde indica disgrazia o morte».
Allego il francobollo spagnolo del 1998 per il primo centenario della nascita di García Lorca.


ROMANCE SONÁMBULO

 

Verde que te quiero verde.

Verde viento. Verdes ramas.

El barco sobre la mar

y el caballo en la montaña.

Con la sombra en la cintura

ella sueña en su baranda,

verde carne, pelo verde,

con ojos de fría plata.

Verde que te quiero verde.

Bajo la luna gitana,

las cosas la están mirando

y ella no puede mirarlas.

 

Verde que te quiero verde.

Grandes estrellas de escarcha,

vienen con el pez de sombra

que abre el camino del alba.

La higuera frota su viento

con la lija de sus ramas,

y el monte, gato garduño,

eriza sus pitas agrias.

¿Pero quién vendrá? ¿Y por dónde?

Ella sigue en su baranda,

verde carne, pelo verde,

soñando en la mar amarga.

 

Compadre, quiero cambiar

mi caballo por su casa,

mi montura por su espejo,

mi cuchillo por su manta.

Compadre, vengo sangrando,

desde los puertos de Cabra.

–Si yo pudiera, mocito,

este trato se cerraba.

Pero yo ya no soy yo,

ni mi casa es ya mi casa.

Compadre, quiero morir,

decentemente en mi cama.

De acero, si puede ser,

con las sábanas de Holanda.

¿No ves la herida que tengo

desde el pecho a la garganta?

–Trescientas rosas morenas

lleva tu pechera blanca.

Tu sangre rezuma y huele

alrededor de tu faja.

Pero yo ya no soy yo,

ni mi casa es ya mi casa.

–Dejadme subir al menos

hasta las altas barandas,

¡dejadme subir!, dejadme

hasta las verdes barandas.

Barandales de la luna

por donde retumba el agua.

Ya suben los dos compadres

hacia las altas barandas.

Dejando un rastro de sangre.

Dejando un rastro de lágrimas.

Temblaban en los tejados

farolillos de hojalata.

Mil panderos de cristal

herían la madrugada.

 

Verde que te quiero verde,

verde viento, verdes ramas.

Los dos compadres subieron.

El largo viento dejaba

en la boca un raro gusto

de hiel, de menta y de albahaca.

–¡Compadre! ¿Dónde está, dime?

¿Dónde está tu niña amarga?

¡Cuántas veces te esperó!

¡Cuántas veces te esperara,

cara fresca, negro pelo,

en esta verde baranda!

 

Sobre el rostro del aljibe

se mecía la gitana.

Verde carne, pelo verde,

con ojos de fría plata.

Un carámbano de luna

la sostiene sobre el agua.

La noche se puso íntima

como una pequeña plaza.

Guardias civiles borrachos

en la puerta golpeaban.

 

Verde que te quiero verde,

verde viento, verdes ramas.

El barco sobre la mar.

Y el caballo en la montaña.

 

Federico García Lorca

(Romancero Gitano, 1924-1927)

 

°°°°°

 

ROMANZA SONNAMBULA

 

Verde che ti voglio verde.

Verde vento. Verdi rami.

La nave sul mare

e il cavallo sulla montagna.

Con l’ombra alla cintura

lei sogna alla sua ringhiera,

verde carne, chioma verde,

con occhi di freddo argento.

Verde che ti voglio verde.

Sotto la luna gitana,

le cose la stanno guardando

e lei non le può guardare.

 

Verde che ti voglio verde.

Grandi stelle di brina

vengono con il pesce d’ombra

che apre la strada dell’alba.

Il fico strofina il suo vento

con lo smeriglio dei suoi rami,

e il monte, gatto sornione,

drizza le sue agavi aspre.

Ma chi verrà? e da dove?

Lei seguita alla sua ringhiera,

verde carne, chioma verde,

sognando il mare amaro.

 

Compare, voglio scambiare

il mio cavallo con la sua casa,

la mia sella col suo specchio,

il mio coltello con la sua coperta.

Compare, arrivo sanguinando

dai valichi di Cabra.

Se potessi, ragazzo,

l’accordo sarebbe fatto.

Ma io non sono più io,

né la mia casa è più la mia casa.

Compare, voglio morire

dignitosamente nel mio letto.

D’acciaio, se è possibile,

con le lenzuola d’Olanda.

Non vedi la ferita che ho

dal petto alla gola?

– Trecento rose brune

porta il tuo sparato bianco.

Il tuo sangue filtra e odora

attorno alla tua fascia.

Ma io non sono più io,

né la mia casa è più la mia casa.

Lasciatemi salire almeno

fino alle alte ringhiere,

lasciatemi salire! lasciatemi

fino alle verdi ringhiere.

Balaustre della luna

da dove rimbomba l’acqua.

Ecco che salgono i due compari

fino alle alte ringhiere.

Lasciando una traccia di sangue.

Lasciando una traccia di lacrime.

Tremavano sui tetti

lampioncini di latta.

Mille cembali di cristallo

ferivano l’alba.

 

Verde che ti voglio verde,

verde vento, verdi rami.

I due compari salirono.

Il lungo vento, lasciava

in bocca uno strano sapore

di fiele, di menta e di basilico.

Compare! Dov’è, dimmi?

Dov’è la tua ragazza amara?

Quante volte ti aspettò!

Quante volte ti ha aspettato,

viso fresco, nera chioma,

a questa verde ringhiera!

 

Sulla faccia della cisterna

la gitana si dondolava.

Verde carne, chioma verde

con occhi di freddo argento.

Un ghiacciolo di luna

la sorregge sull’acqua.

La notte si fece intima

come una piccola piazza.

Guardie civili ubriache

battevano alla porta.

 

Verde che ti voglio verde.

Verde vento. Verdi rami.

La nave sul mare.

E il cavallo sulla montagna.

 

Federico García Lorca

(Romancero Gitano, 1924-1927)

trad. Antonio De Salvo

 

°°°°°

 

SOMNAMBULA ROMANCO

 

Verda, ĝin mi volas verda.

Verda vento. Verdaj branĉoj.

La ĉevalo sur la monto

kaj la ŝipo sur la maro.

Kun la ombro ĉe la zono

kaj arĝento-frida gapo,

verda karno, haroj verdaj,

pensas ŝi en la verando.

Verda, ĝin mi volas verda.

Sub cigana lunoklaro

la ĉirkaŭo ŝin observas,

sed ŝi vidas nur la vakon.

 

Verda, ĝin mi volas verda.

Grandaj steloj el gel-grajnoj

venas kun la fiŝo ombra

en aŭrora avangardo.

La figarboj frotas venton

per la smirgo de la branĉoj,

kaj la monto foineca

sin hirtigas per agavoj.

Kiu venos… ? Kaj de kie…?

Dume ŝi en la verando,

verda karno, haroj verdaj,

pensas pri amara maro.

 

Mi dezirus kun ŝi ŝanĝi

por la domo la ĉevalon,

por la speguleg’ la selon,

por la ŝalo la ponardon.

De la montoj apud Cabra

sangas mi je ĉiu paŝo.

Se de mi dependus tio,

vi la ŝanĝon farus, knabo.

Sed nek de mi, nek de l’ domo

estas jam mi mem la mastro.

Dece kaj en lito propra

volas morti mi, kompano.

Lito kun batistaj tukoj

kaj kun kadro el metalo.

De la brusto ĝis la gorĝo

vundo strekas mian karnon.

Centon da brunetaj rozoj

havas via ĉemizblanko.

Ĉirkaŭ via zono fluas

kaj odoras via sango.

Sed nek de mi, nek de l’ domo

estas jam mi mem la mastro.

Lasu min almenaŭ iri

al verandoj en la alto.

Lasu min iradi supren

ĝis la verda verandaro!

Verandaro de la luno,

kie tumultadas akvo.

La kompanoj jam ascendas

al la alta verandaro.

Gutas sango sur la vojo.

Sur la vojo gutas larmoj.

Tremas ade sur tegmentoj

lanternetoj el ferlado.

La matenan ruĝon vundas

mil tintiloj el kristalo.

 

Verda, ĝin mi volas verda.

Verda vento. Verdaj branĉoj.

La du viroj supreniris.

La tre longa ventosago

lasas sur la lipoj guston

de ocimo, mento, galo.

– La knabino via trista,

kie estas do, kompano?

– Multajn fojojn ŝi atendis,

haroj nigraj, freŝaj vangoj,

multajn fojojn vin atendis

tie ĉi, en la verando!

 

La cigana junulino

flosas en la put-surfaco.

Verda karno, haroj verdaj

kaj arĝento-frida gapo.

Longa glacipeco luna

ŝin subtenas en la akvo.

Nokto iĝis jam intima,

kia tre malgranda placo.

Batojn donas sur la pordo

ebri-bruaj gvardianoj.

 

Verda, ĝin mi volas verda.

Verda vento. Verdaj branĉoj.

La ĉevalo sur la monto.

Kaj la ŝipo sur la maro.

 

Federico García Lorca

trad. Fernando de Diego

(“Cigana Romancaro”, Stafeto, la Laguna 1971, p. 43-46)

Lascia un commento

Il tuo indirizzo email non sarà pubblicato. I campi obbligatori sono contrassegnati *