“Dieci agosto” (testo italiano su it.wikipedia.org/wiki/X_agosto -)
è una delle più note poesie del poeta italiano (romagnolo) Giovanni Pascoli (1855-1912)
it.wikipedia.org/wiki/Giovanni_Pascoli
eo.wikipedia.org/wiki/Giovanni_Pascoli
Essa ricorda la morte, in circostanze misteriose, del padre del poeta, ucciso mentre tornava a casa il 10 agosto 1867 (giorno di san Lorenzo).
Tradizionalmente, il cielo notturno del dieci agosto è attraversato da meteoriti incandescenti, quasi stelle cadenti; ed il poeta immagina che quella caduta di stelle sia un pianto, con il quale il cielo prende parte al suo dolore, e più in generale si affligge per il male nel mondo.
Trascrivo le tre versioni della poesia esistenti in Esperanto (rispettivamente di Kálmán Kalocsay nel 1935, Giordano Azzi nel 1952 e Nicolino Rossi nel 2012), ed allego le copertine dei tre volumi in cui quelle traduzioni sono contenute:
– “Tutmonda sonoro”, vol. II, Budapest, Hungara Esperanto-Asocio, 1981 (riproduzione del testo apparso su “Literatura Mondo” luglio 1935);
– “Giovanni Pascoli – Poemoj elektitaj el liaj verkoj”, Como, Antonio Noseda, 1952;
-“Myricae – Mirikoj”, Venafro, EVA, 2012.
LA 10-A DE AŬGUSTO
Sankta Laŭrento estis, mi ĝin sciis,
ĉar tra l’ aer’ trankvila stel’ post stelo
ekardis, falis, ĉar fajrere striis
tiele granda ploro tra l’ ĉielo.
Hirundo reen al tegmento venis.
Murdita: inter dornojn ĝi defalis.
En sia beko ĝi insetkton tenis,
por manĝ’ per kiu idojn ĝi regalis.
Jen, kvazaŭ krucumita, ĝi etendas
ĉi tiun vermon al ĉielo fora.
Kaj ĝia nest’ en ombro ĝin atendas
kun ĉirpo pli kaj pli mallaŭte plora.
Al sia nesto hom’ sur vojo estis.
Murdita: “Mi pardonas”, li lastvortis.
Kaj krio en okul’ senferma restis…
Donace du pupetojn li alportis.
Kaj tie, en la forlasita domo,
oni atendas, vane lin atendas.
Senmove, mirkonsterne tiu homo
la pupojn al la fora ĉiel’ etendas.
Kaj vi, ĉiel’, el alt’ serena de la
senmortaj mondoj, de senfina fono,
ho, nun inundas per plorado stela
ĉi atometon ombran de l’ Malbono.
Giovanni Pascoli, trad. Kálmán Kalocsay
(el “Literatura mondo” julio 1935)
LA DEKA DE AŬGUSTO
Laŭrenc’ Sankta, mi scias kiale
abunda stelar’ tra l’ aeroj
arde falas, kaj ploras grandskale
en kava ĉielo fajreroj.
Sian neston hirundo revenis:
sed falis sur dornojn, murdito:
en la beko insekton ĝi tenis,
la manĝon vesperan por ido.
Krucumite ĝi tie etendas
la vermon al fora ĉielo;
ĝia nesto, en ombro, atendas
kaj pepas pli ete, sen celo.
Ankaŭ hom’ sian neston revenis:
murdite, “Pardonon” li vortis;
en malferma okul’ kri’ aperis:
du pupojn por dono li portis.
Oni tie, ĉe l’ domo, sopire
atendas, atendas lin vane:
al la fora ĉielo ŝtonmire
la pupojn li montras permane.
Vi ĉielo, en supro de l’ mondoj
serenaj, senfina eterno,
ho! inundu per stelaj plorondoj
ĉi atomon malican en kerno!
Giovanni Pascoli, trad. Giordano Azzi
(el “Elektitaj poemoj de Giovanni Pascoli” – 1952)
LA DEKAN DE AŬGUSTO (*)
Laŭrenc’ Sankta, mi scias ke gloro
da steloj tra l’ aer-trankvilo
arde falas, kaj ke tia ploro
traarkas en ĉiel-scintilo.
Reflugadis hirundo nest-plekton,
murdite jen falis dornsplitojn:
ĝi portadis enbeke insekton:
la nutron por la hirundidoj.
Tie ĝi krucumite etendas
la vermon al la ĉielforo,
ĝia nesto en ombro atendas
per pli kaj pli febla pep-ploro.
Ankaŭ viro la neston revenis:
murdite li diris: Pardonon;
kaj krion en okuloj retenis,
du pupojn li portis por dono…
Kaj nun tie la hejmo ermitas,
atendas, atendas lin vane:
li senmova, mirgapa alspitas
la pupojn ĉielen, lontane.
Vi, el plej altaj mondoj, profundas
Ĉielo senfina, senmorta,
ho! per ploroj de steloj inundas
ĉi palan atomon mavportan!
Giovanni Pascoli, trad. Nicolino Rossi
(el “Mirikoj” 2012)
(*) La 10an de aŭgusto 1867 estis pafile murdita la patro de la poeto, Ruggiero. Laŭtradicie, la 10an de aŭgusto dediĉita al Sankta Laŭrenco, oni admiras ĉiele intensigon de fajrantaj meteoritoj.
