Personaggi

Jean de La Fontaine

L’8 luglio ricorre la nascita (nel 1621) del poeta e scrittore francese Jean de La Fontaine (1621-1695), scritto anche Lafontaine
it.wikipedia.org/wiki/Jean_de_La_Fontaine
eo.wikipedia.org/wiki/Jean_de_La_Fontaine
​autore di favole i cui personaggi sono animali parlanti.
​Nonostante la loro apparente ingenuità, queste favole esprimono una critica della società, e sono basate sull’amara constatazione che a questo mondo hanno sempre la meglio i furbi ed i prepotenti.
In Esperanto sono tradotte alcune di queste favole; cito in particolare il volume “ELEKTITAJ FABLOJ DE J. DE LA FONTAINE ESPERANTIGITAJ DE G. VAILLANT”, Paris Hachette 1904, 2-a edizione 1906, raggiungibile in rete:
www.gutenberg.org/files/51690/51690-h/51690-h.htm
Rinvio, al riguardo, alla pagina di Wikipedia, aggiungendo che:
– in “Esperanto de UEA” 1934-5, p. 82, sono pubblicate le favole “Leono kaj Rato” (Le Lion et le Rat, Il Leone e il Topo) kaj “Kolombo kaj Formiko” (La Colombe et la Fourmie, La Colomba e la Formica”), trad. Lucien Trevenin;
​- in “Literatura mondo” 1936, p. 38, è pubblicata “La Lupoj kaj la Ŝafoj” (Les Loups et les Brebis, I Lupi e le Pecore), trad. Juliette Baudin); sembra scritta oggi, e la trascrivo (in francese, in italiano e in Esperanto);
– in rete si trovano traduzioni sparse, alcune in prosa (ad esempio, “La konsilio de l’ ratoj”, Conseil tenu par les Rats, Il consiglio dei Topi, trad. Donjo & Cezar, cioè Dorothea Kaiser e Hans-Georg Kaiser):
www.satesperanto.org/La-Fontaine-La-konsilio-de-la.html )
ed alcune in un cattivo Esperanto (non cito queste ultime, per non far loro propaganda).
Allego l’immagine della statua di Lafontaine a Chateu-Thierry (Francia), e la pubblicità in francese di una cioccolata, con figure ispirate alle favole di Lafontaine “Le courbeau et le Renard” (Il Corvo e la Volpe, La Korvo kaj la Vulpo)
literaturo.org/HARLOW-Don/Esperanto/Literaturo/Poezio/parnaso/korvo_vulpo.html

e “La laitière et le pot-au-lait” (La lattaia e il secchio del latte, La laktistino kaj la laktopoto).


LES LOUPS ET LES BREBIS

Après mille ans et plus de guerre déclarée,
les Loups firent la paix avecque les Brebis.
C’était apparemment le bien des deux partis:
car, si les Loups mangeaient mainte bête égarée,
les Bergers de leur peau se faisaient maints habits.
Jamais de liberté, ni pour les pâturages,
ni d’autre part pour les carnages:
Ils ne pouvaient jouir, qu’en tremblant, de leurs biens.
La paix se conclut donc; on donne des otages:
Les Loups, leurs Louveteaux; et les Brebis leurs Chiens.
L’échange en étant fait aux formes ordinaires,
et réglé par des Commissaires.
Au bout de quelque temps que Messieurs les Louvats
se virent Loups parfaits et friands de tuerie,
ils vous prennent le temps que dans la bergerie
Messieurs les Bergers n’étaient pas,
étranglent la moitié des Agneaux les plus gras,
les emportent aux dents, dans les bois se retirent.
Ils avaient averti leurs gens secrètement.
Les Chiens, qui sur leur foi, reposaient sûrement,
furent étranglés en dormant:
cela fut sitôt fait qu’à peine ils le sentirent.
Tout fut mis en morceaux; un seul n’en échappa.
Nous pouvons conclure de là
qu’il faut faire aux méchants guerre continuelle.
La paix est fort bonne de soi:
j’en conviens; mais de quoi sert-elle
avec des ennemis sans foi?

Jean de La Fontaine

I LUPI E LE PECORE

Dopo mille anni e più di guerra dichiarata,
i Lupi fecero la pace con le Pecore.
Era, in apparenza, il bene delle due parti:
perché, se i Lupi mangiavano qualche Pecora smarrita,
i Pastori con la loro pelle si facevano i vestiti.
​Mai libertà: né sui pascoli,
​né altrove per le carneficine.
​Non potevano godere che tremando dei loro beni.
​La pace dunque si concluse: si danno ostaggi,
​i Lupi, i loro lupetti, e le Pecore, i loro Cani.
Uno scambio fatto nelle forme ordinarie,
e regolato con dei Commissari.
Dopo un certo tempo, quando i Signori Lupetti
si videro Lupi perfetti e ingordi di massacri,
colgono il momento in cui nell’ovile
non c’erano i Signori Pastori,
strangolano la metà degli Agnelli più grassi,
li portano via coi denti, si ritirano nel bosco.
Avevano avvertito la loro gente in segreto.
I cani, che in fede riposavano sicuri,
furono strangolati nel sonno:
così rapidamente che appena lo sentirono.
Tutto fu fatto a pezzi, neppure uno sfuggì.
Possiamo concludere da questo
che bisogna fare ai cattivi una guerra continua.
La pace è molto buona in sé:
ne convengo; ma a che serve
con dei nemici senza fede?

Jean de La Fontaine, trad. Antonio De Salvo

LA LUPOJ KAJ LA ŜAFOJ

Post jaroj kaj mil jaroj de streĉa viv’ milita,
la lupoj kun la ŝafoj paciĝis post pardon’.
Por ambaŭ partoj tio tre certe estis bon’.
Ĉar, se festenis lupoj per ŝafidet’ perdita,
ilian haŭton uzis paŝtistoj laŭ bezon’,
neniam libereco, nek por sinpaŝtaj grupoj
nek por la sangsoifaj lupoj.
Ne povis ili vivi sen tim’ pri akapar’.
La paco do okazis. Da garantioj – kvanto:
la lupoj donis idojn kaj hundojn la ŝafar’.
La interŝanĝ’ fariĝis en formo ordinara
eĉ sub kontrolo komisara.
Post kiam la lupidoj, kun ĝojo kaj honor’
sin vidis lupoj fortaj, perfektaj, sangavidaj,
atendis ili iam – kvietaj kaj perfidaj,
ke la paŝtistoj estu for.
Kaj ili jen strangolis plej grasajn ŝafojn por
ĉe l’ dentoj ilin porti al la arbar’ apuda,
kie la lupfrataro atendis, laŭ inform’.
La hundoj ripozantaj fidele al konform’
murdataj estis en la dorm’.
Rapidis ĉio tiel, sen ia bru’ aluda,
ke eĉ por unu hundo ne eblis fuĝa kur’.
Konkludi ni do povas nur,
ke justas, se trompulojn ni kontraŭbatalegas.
La paco estas bona mem –
sed ĉu utilas ĝi, se regas
ĉe l’ malamiko perfidem’?

Jean de La Fontaine, trad. Juliette Baudin
(Literatura Mondo, 1936, p.38)

Lascia un commento

Il tuo indirizzo email non sarà pubblicato. I campi obbligatori sono contrassegnati *