La 26-a de februaro estas la datreveno de la batalo de Benevento (1266), en kiu mortis Manfred von Sizilien (en la itala, Manfredi di Hohenstaufen, Manfredi di Svevia, Manfredi di Sicilia; en Esperanto, Manfredi de Sicilio aŭ de Ŝvabio) (1232-1266),
it.wikipedia.org/wiki/Manfredi_di_Sicilia
lasta ŝvaba suvereno de la Regno de Sicilio, filo del Imperiestro Frederiko la 2-a kaj onklo de Konradeno de Ŝvabio.
Mi jam duondiris pri Manfredi, kiam mi parolis pri Constance de Hauteville (Costanza d’Altavilla)
www.bitoteko.it/esperanto-vivo/eo/2019/11/27/costanza-daltavilla/
kaj pri Konradeno de Ŝvabio.
www.bitoteko.it/esperanto-vivo/eo/2019/10/29/corradino-di-svevia/
La korpo de Manfredi, falinta heroe batalante kontraŭ la francoj de Karlo la unua de Anĵuo, estis unuamomente sepultita sub amaso da ŝtonoj “ĉe l’ ponta kapo apud Benevento”; sed post sep monatoj la Episkopo de Cosenza (Kozenco) Bartolomeo Pignatelli, kun la konsento de Papo Klemento la 4-a, igis ĝin malsepulti kaj transporti ekster la limojn de la Regno de Sicilio, al loko restinta nekonata, apud rivero Verde (nuntempe, Garigliano): tio ĉar Manfredi, dumvive, estis ekskomunikita (pro politikaj kialoj, ĉar li kontraŭstaris la Papon, kiu pretendis havi la rajton elekti la Reĝojn de Sicilio).
Dante Alighieri senmortigis Manfredi-n en la 3-a kanto de Purgatorio, lin prezentante kun granda kompato: la poeto, kiu evidente ne aprobis la malhonoron al la kadavro (kaj, eĉ pli, kontestis la papajn pretendojn), imagas, ke Manfredi pentis en la lasta momento, kaj do trovis la dian mizerikordon, tiun mizerikordon, kiun kontraŭe li ne ricevis de la ekleziuloj.
Mi transskribas la pecon de la Dia Komedio (Purgatorio 3-a, 103-145), en la itala kaj en unu el la tradukoj al Esperanto, tiu de Giovanni Peterlongo; mi aldonas detalon de desegnaĵo de Sandro Botticelli (1445-1510), tirita el la eldono en Esperanto de la Dia Komedio, Le Monnier 1963, p. 235.
E un di loro incominciò: «Chiunque
tu se’, così andando, volgi ’l viso:
105 pon mente se di là mi vedesti unque».
Io mi volsi ver’ lui e guardail fiso:
biondo era e bello e di gentile aspetto,
108 ma l’un de’ cigli un colpo avea diviso.
Quand’ io mi fui umilmente disdetto
d’averlo visto mai, el disse: «Or vedi»;
111 e mostrommi una piaga a sommo ’l petto.
Poi sorridendo disse: «Io son Manfredi,
nepote di Costanza imperadrice;
114 ond’ io ti priego che, quando tu riedi,
vadi a mia bella figlia, genitrice
de l’onor di Cicilia e d’Aragona,
117 e dichi ’l vero a lei, s’altro si dice.
Poscia ch’io ebbi rotta la persona
di due punte mortali, io mi rendei,
120 piangendo, a quei che volontier perdona.
Orribil furon li peccati miei;
ma la bontà infinita ha sì gran braccia,
123 che prende ciò che si rivolge a lei.
Se ’l pastor di Cosenza, che a la caccia
di me fu messo per Clemente allora,
126 avesse in Dio ben letta questa faccia,
l’ossa del corpo mio sarieno ancora
in co del ponte presso a Benevento,
129 sotto la guardia de la grave mora.
Or le bagna la pioggia e move il vento
di fuor dal regno, quasi lungo ’l Verde,
132 dov’ e’ le trasmutò a lume spento.
Per lor maladizion sì non si perde,
che non possa tornar, l’etterno amore,
135 mentre che la speranza ha fior del verde.
Vero è che quale in contumacia more
di Santa Chiesa, ancor ch’al fin si penta,
138 star li convien da questa ripa in fore,
per ognun tempo ch’elli è stato, trenta,
in sua presunzion, se tal decreto
141 più corto per buon prieghi non diventa.
Vedi oggimai se tu mi puoi far lieto,
revelando a la mia buona Costanza
144 come m’hai visto, e anco esto divieto;
ché qui per quei di là molto s’avanza».
Dante Alighieri, Divina Commedia, Purgatorio III, 103-144
°°°°°
Kaj unu ekis: «Kiu ajn vi estas,
tiel irante, turnu la vizaĝon:
105 atentu, ĉu en mondo vi min vidis».
Mi turnis min kaj lin rigardis fikse:
aspektis blonda li, ĝentila, bela,
108 sed unu frapo lian brovon fendis.
Post kiam mi certigis respektege,
ke lin ne vidis mi, li diris: «Vidu»,
111 kaj montris supre ĉe la brust’ cikatron.
Kaj kun ridet’: «Jen estas mi Manfredi,
nep’ de Konstanca imperiestrino;
114 tial, mi petas, post reveno iru
al mia bela filin’, kiu naskis
gloron de Aragon’ kaj Sicilio;
117 raportu veron, se alion oni.
Post kiam du mortigaj vundoj korpon
mian traboris, mi kun plor’ min donis
120 al Tiu, kiu kun bonvol’ pardonas.
Abomene mi pekis, sed Boneco
senfina havas tiel grandajn brakojn:
123 ĝi ĉion prenas, kio al ĝi fuĝas.
Se de Kozenca la pastist’, por ĉasi
min de Klement’ sendita, tiam legus
126 ĉe Dio bone jam ĉi tiun paĝon,
ankoraŭ la ostar’ de l’ korpo mia
ĉe l’ ponta kapo apud Benevento
129 estus, sub pezo de l’ amaso ŝtona;
nun malsekigas pluvo, movas vento
ĝin, de la regno for, preskaŭ ĉe l’ Verde,
132 kien li ĝin trasportis sen lumado.
Oni ne perdas pro malben’ ilia
l’ eblon, ke la eterna Am’ revenos,
135 dum iomete la esper’ verdiĝas.
Tamen, en anatemo kiu mortas
de Sankta Eklezio, kvankam fine
138 li pentas, ekster jena bordo restas
tridekoble la tempon pasigitan
en la malhumileco, se l’ dekreto
141 per bonaj preĝoj ne pli mallongiĝas.
Do vidu, ĉu vi povas min ĝojigi,
dirante al Konstanca mia bona
144 kiel min vidis vi, kaj l’ interdikton;
mondanoj povas nin tre progresigi».
Dante Alighieri, Dia Komedio, Purgatorio 3-a, 103-144
Trad. Giovanni Peterlongo, Le Monnier 1963, p. 238-239
