Il 14 aprile è l’anniversario della morte (nel 1980) dello scrittore, poeta, pedagogo e giornalista italiano Giovanni Rodari, conosciuto con il nome d’arte Gianni Rodari (1920-1980).
it.wikipedia.org/wiki/Gianni_Rodari
Ho già parlato di lui il 23 ottobre 2017
e il 14 aprile 2019.
Trascrivo, in italiano e nella traduzione in Esperanto, il racconto “Martino Testadura” (La vojo kondukanta nenien).
Allego un francobollo russo del 1992 con uno dei personaggi creati dalla fantasia di Gianni Rodari, “Cipollino”.
(sekvas traduko al Esperanto)
MARTINO TESTADURA
All’uscita del paese si dividevano tre strade: una andava verso il mare, la seconda verso la città e la terza non andava in nessun posto.
Martino lo sapeva perché l’aveva chiesto un po’ a tutti, e da tutti aveva avuto la stessa risposta:
Quella strada lì? Non va in nessun posto. È inutile camminarci.
E fin dove arriva?
Non arriva da nessuna parte.
Ma allora perché l’hanno fatta?
Non l’ha fatta nessuno, è sempre stata lì.
Ma nessuno è mai andato a vedere?
Sei una bella testa dura: se ti diciamo che non c’è niente da vedere…
Non potete saperlo, se non ci siete stati mai.
Era cosi ostinato che cominciarono a chiamarlo Martino Testadura, ma lui non se la prendeva e continuava a pensare alla strada che non andava in nessun posto.
Quando fu abbastanza grande da attraversare la strada senza dare la mano al nonno, una mattina si alzò per tempo, uscì dal paese e senza esitare imboccò la strada misteriosa e andò sempre avanti.
Il fondo era pieno di buche e di erbacce, ma per fortuna non pioveva da un pezzo, cosi non c’erano pozzanghere. A destra e a sinistra si allungava una siepe, ma ben presto cominciarono i boschi.
I rami degli alberi si intrecciavano al di sopra della strada e formavano una galleria oscura e fresca, nella quale penetrava solo qua e là qualche raggio di sole a far da fanale.
Cammina e cammina, la galleria non finiva mai, la strada non finiva mai, a Martino dolevano i piedi, e già cominciava a pensare che avrebbe fatto bene a tornarsene indietro quando vide un cane.
Dove c’è un cane c’è una casa – riflettè Martino – o per lo meno un uomo.
Il cane gli corse incontro scodinzolando e gli leccò le mani, poi si avviò lungo la strada e ad ogni passo si voltava per controllare se Martino lo seguiva ancora.
Vengo, vengo – diceva Martino, incuriosito. Finalmente il bosco cominciò a diradarsi, in alto riapparve il cielo e la strada terminò sulla soglia di un grande cancello di ferro.
Attraverso le sbarre Martino vide un castello con tutte le porte e le finestre spalancate, e il fumo usciva da tutti i comignoli, e da un balcone una bellissima signora salutava con la mano e gridava allegramente:
Avanti, avanti, Martino Testadura!
Toh, – si rallegrò Martino – io non sapevo che sarei arrivato, ma lei sì.
Spinse il cancello, attraversò il parco ed entrò nel salone del castello in tempo per fare l’inchino alla bella signora che scendeva dallo scalone. Era bella, e vestita anche meglio delle fate e delle principesse, e in più era proprio allegra e rideva:
– Allora non ci hai creduto.
– A che cosa?
– Alla storia della strada che non andava in nessun posto.
– Era troppo stupida. E secondo me ci sono anche più posti che strade.
– Certo, basta aver voglia di muoversi. Ora vieni, ti farò visitare il castello – C’erano più di cento saloni, zeppi di tesori d’ogni genere, come quei castelli delle favole dove dormono le belle addormentate o dove gli orchi ammassano le loro ricchezze. C’erano diamanti, pietre preziose, oro, argento, e ogni momento la bella signora diceva:
– Prendi, prendi quello che vuoi. Ti presterò un carretto per portare il peso.
Figuratevi se Martino si fece pregare.
Il carretto era ben pieno quando egli ripartì. A cassetta sedeva il cane, che era un cane ammaestrato, e sapeva reggere le briglie e abbaiare ai cavalli quando sonnecchiavano e uscivano di strada.
In paese, dove l’avevano già dato per morto, Martino Testadura fu accolto con grande sorpresa.
Il cane scaricò in piazza tutti i suoi tesori, dimenò due volte la coda in segno di saluto, rimontò a cassetta e via, in una nuvola di polvere.
Martino fece grandi regali a tutti, amici e nemici, e dovette raccontare cento volte la sua avventura, e ogni volta che finiva qualcuno correva a casa a prendere carretto e cavallo e si precipitava giù per la strada che non andava in nessun posto.
Ma quella sera stessa tornarono uno dopo l’altro, con la faccia lunga cosi per il dispetto: la strada, per loro, finiva in mezzo al bosco, contro un fitto muro d’alberi, in un mare di spine.
Non c’era più né cancello, né castello, né bella signora.
Perché certi tesori esistono soltanto per chi batte per primo una strada nuova, e il primo era stato Martino Testadura.
Gianni Rodari
°°°°°
LA VOJO KONDUKANTA NENIEN
Tri vojoj dividiĝis ĝuste elireje de la vilaĝo: la unua direktiĝis al la maro, la dua urben kaj la tria kondukis… nenien.
Tion ĉi Martino sciis, ĉar daŭre li demandis ĉiujn, kaj ĉiuj same respondis:
– Tiu vojo? Ĝi kondukas nenien. Ne utilas paŝi laŭ ĝi.
– Kaj, ĝis kie ĝi iras?
– Nenien ĝi iras.
– Sed, do, pro kio oni ĝin konstruis?
– Neniu ĝin konstruis, ĉiam ĝi estis tie.
– Sed, ĉu neniu ĝin laŭpaŝis por vidi?
– Ci estas ja tute malmolkapulo: se ni certigas cin, ke tie nenio estas vidinda …
– Tion vi ne povas scii, se tie neniam vi estis.
Tiel obstine li kondutis, ke oni komencis alnomi lin Martino Malmolkapa, sed pro tio li tute ne ĉagreniĝis, daŭre pensadis pri tiu vojo… nenien kondukanta.
Kiam li iĝis sufiĉe kreska, por trairi straton sen doni sian manon al la avo, iun matenon li fruvekiĝis, eliris el la vilaĝo kaj senhezite ekmarŝis sur la mistera vojo, kaj de tiam, ĉiam pluen kaj pluen. La tuta strata surfaco estis truoplena kaj per herbaĉoj invadita, sed bonŝance jam delonge ne pluvis, tiel ke flakoj ne estis.
Dekstre kaj maldekstre flankis herbobarilo, sed baldaŭe arbaro ekaperis. Arbobranĉoj plektiĝantaj super la vojo estigis malluman kaj malvarman tunelon, kiun, nur tie kaj tie ĉi, kelkaj sunradioj tralumis por iomete prilumi ĝin.
Paŝo post paŝo, neniam finiĝis la tunelo, neniam finiĝis la vojo, la piedoj ekdoloris Martinon, kiu komencis eĉ pensi, ĉu ne estus plibone reveni, kiam abrupte li ekvidis hundon.
«Kie estas hundo, tie staras domo – rezonis Martino – aŭ almenaŭ homo». La vostoskuanta hundo kuris renkonten al li kaj eklekis liajn manojn, poste ĝi turniĝis, ekiris la vojon, ĉiupaŝe retrorigardante, por kontroli, ĉu Martino estis ankoraŭ lin sekvanta.
– Mi venas, mi venas, – diris Martino, kun scivolemo. Finfine la arbaro iom post iom maldensiĝis, supre denove la ĉielo aperis kaj sursojle de fera kradpordo la vojo finiĝis. Tra la stangoj Martino vidis kastelon kun pordoj kaj fenestroj larĝe malfermitaj, el ĉiuj kamensuproj fumo eliradis kaj de balkono ege bela sinjorino permane salutis lin kaj gaje alkriis:
– Venu, venu, Martino Malmolkapa!
– Ho, – ekĝojis Martino – mi ne sciis, ke mi estus alveninta, sed ŝi jes.
Li puŝis la kradpordon kaj eniris la salonon de la kastelo, ĝustatempe por reverenci la belan sinjorinon, suben venantan laŭ ŝtuparego. Ŝi estis bela, vestita eĉ plibone ol feinoj kaj princinoj, krome ŝi estis ja gaje ridanta:
– Nun venu: mi vizitigos al ci la kastelon.
Ĉeestis en ĝi pli ol cent salonegoj, plenplenaj je ĉiuspecaj trezoroj, samkiel en tiuj fabelaj kasteloj, kie ripozas la belaj dormantinoj aŭ kie ogroj amasigas siajn riĉaĵojn. Li vidis diamantojn, juvelŝtonojn, oron, arĝenton, kaj ĉiumomente la bela sinjorino estis diranta:
– Prenu, prenu kion ci deziras. Al ci pruntos mi ĉareton por forporti la ŝarĝon. Do, ci ne kredis.
– Kion?
– La historion de la vojo kondukanta nenien.
– Tro stulta ĝi estis. Kaj ekzistas pli da lokoj, ol da vojoj, laŭ mi.
– Tutcerte, sufiĉas deziri moviĝadi.
Pensu ja, ĉu Martino bezonis pliajn insistpetojn. La ĉareto estis plenŝarĝita, kiam li forveturis. Surkeste sidis la hundo, dresita hundo, kiu tre firme tenis la bridojn kaj ekbojis al la ĉevaloj, kiam tiuj estis dorm-etantaj kaj devojiĝintaj.
Kun mirego Martino Malmolkapa estis akceptita en la vilaĝo, kie jam oni timis lin mortinta. Li, malavare, disdonis donacojn al ĉiuj, amikoj kaj malamikoj, centfoje devis rakonti sian aventuron, kaj ĉiufoje, je la fino, estis iu kiu kuregis hejmen, prenis ĉareton kaj ĉevalon, kaj impete ĵetiĝis sur la vojon kondukantan nenien.
Sed, samvespere, ĉiu el ili revenis, unu post la alia, bedaŭrmiene: por ili, la vojo finiĝis en la arbaro, kontraŭ densa arbobaraĵo, en maro da dornoj: kradpordo, kastelo, bela sinjorino ne plu ekzistis.
Ĉar kelkaj trezoroj ekzistas nur por la unua laŭiranta novan vojon, kaj ĉiokaze la unua ja estis Martino Malmolkapa.
Gianni Rodari – trad. Viglo (Giuseppe Valente)
(“Bulteno de Triesta Esperanto-Asocio”)
