Il 27 gennaio è l’anniversario della morte (nel 1922) dello scrittore e drammaturgo italiano (siciliano) Giovanni Verga (1840-1922)
it.wikipedia.org/wiki/Giovanni_Verga
eo.wikipedia.org/wiki/Giovanni_Verga
famoso soprattutto per:
– il romanzo “I Malavoglia”, ambientato negli anni immediatamente successivi alla spedizione dei Mille di Giuseppe Garibaldi
www.bitoteko.it/esperanto-vivo/eo/2017/12/2n3/tomasi-di-lampedusa/
– la novella “Cavalleria rusticana” (adattata poi come dramma, peraltro senza grande success; da essa fu tratta l’opera lirica omonima, su libretto di Giovanni Targioni Tozzetti e Guido Menasci, musica di Pietro Mascagni. L’opera ottenne subito il favore del pubblico, ma Verga fu costretto ad agire in giudizio per ottenere il riconoscimento ed pagamento dei diritti d’autore;
– il romanzo “Mastro don Gesualdo”.
Pur mostrando simpatia per gli umili (per i quali, comunque, negava la stessa speranza di un riscatto sociale), rimase sempre di idee conservatrici: approvò le sanguinose repressioni dei moti popolari in Sicilia (1896) ed a Milano (1898), il colonialismo italiano, l’intervento nella prima guerra mondiale, le imprese di Gabriele D’Annunzio
il nascente fascismo di Benito Mussolini.
Rinvio, per i dati biografici ed una presentazione critica, alla pagina in italiano di Wikipedia ed alle pagine 18-19 del volume di Carlo Minnaja “Luigi Pirandello kaj aliaj siciliaj aŭtoroj”, FEI, Milano, 2012.
In Esperanto sono apparse le traduzioni di queste opere:
– il dramma in un atto “Cavalleria rusticana” (Kamparana kavalireco aŭ Vilaĝana honoro), trad. Rodolfo Castagnino, Antonio Paolet, San Vito al Tagliamento 1913;
– il romanzo “I Malavoglia” (La Malemuloj), trad. Giancarlo Rinaldo, Anselmo Ruffatti, Paola Tosato; revisione di Carlo Minnaja e Filippo Franceschi, Edistudio, Pisa, 2006;
- un brano dal romanzo “Storia di una capinera” (Historio de silvio), trad. Carlo Minnaja, in “Carlo Minnaja: Luigi Pirandello kaj aliaj siciliaj aŭtoroj”, FEI, Milano, 2012, p. 20-27;
– la novella “La roba” (La havo), in “Carlo Minnaja: Luigi Pirandello kaj aliaj siciliaj aŭtoroj”, FEI, Milano, 2012, p. 28-32.
Trascrivo la recensione, di Elio Migliorini, del dramma “Kamparana kavalireco aŭ Vilaĝana honoro” (Cavalleria rusticana), da “L’Esperanto” 1923-12, p, 155-156; ed allego:
- la copertina de “La Malemuloj”;
- i francobolli italiani del 1972 per il 50° anniversario della morte di Verga, con il tipico carretto siciliano.
G. VERGA: Cavalleria Rusticana (Kamparana kavalireco aŭ Vilaĝana honoro), dramo en unu akto, traduko de Rodolfo Castagnino, A. Paolet, S. Vito al Tagliamento, 1913, p. 48, L. 2.50.
En la lastaperintaj programoj por klasikaj studoj de Italio oni trovas en la literatura fako kiel reprezentantojn de la moderna itala beletristiko (prozo) Fogazzaro-n kaj Verga-n. Tiamaniere oni rekonas oficiale la valoron de la Sicilia verkisto (1840-1922), kiu efektive ĝis nun nur malmulte estis konata. Do prava estis sinjoro Castagnino esperantigante tiun dramon, kiu havas la saman titolon (kaj ne nur la titolon, sed parte ankaŭ la enhavon; pri la rilatoj de la proza kun la muzika verko oni multe diskutis kaj ankaŭ la tribunaloj devis juĝi de la muzika opero de Mascagni).
La dramago okazas en la paska tago sur la placo de Sicilia vilago: ĝi bone vidigas la ĵaluzan karakteron de du vilaĝanoj (Turiddu Macco kaj Baptano Alfio), kiuj duelbatalas por defendi propran honoron. Ankaŭ la aliaj dram-personoj bone taŭgas por kompreni la popolajn kostumojn, kiujn ankoraŭ konservas la Sicilia loĝantaro. La libreto alportos tiel al la eksterlandanoj blovon kaj voĉon de la varma regiono.
La traduko estas bona kaj korekta. Tamen la formoj «kun sur la kapo» (p. 7), «el sub la tegmentaĵo» kvankam korektaj, estas nebelaj.
Ĉu ne estus eble, en Torino, okaze de nia kongreso prezenti la drameton?
Elio Migliorini.
(“L’Esperanto” 1923-12, p, 155-156)
