Il 14 dicembre ricorre la nascita (nel 1922) dello scrittore, giornalista e saggista italiano (toscano) Luciano Bianciardi (1922-1971)
it.wikipedia.org/wiki/Luciano_Bianciardi
acuto osservatore (e contestatore) del mondo culturale e sociale italiano negli anni del boom economico (1956-1969).
Non esiste su di lui una pagina di Wikipedia in Esperanto; però, nelle pagine in italiano e in spagnolo (e solo in esse, non anche nelle altre) sono indicate le opere apparse in versione Esperanto (tanto numerose, che l’Esperanto è la lingua più usata per le traduzioni delle opere di Bianciardi):
• La kultura laboro (Il lavoro culturale), ExCogita, Milano, 2007; traduzione di Pier Vittorio Orlandini.
• Vivo agaca (La vita agra), ExCogita, Milano, 2008; traduzione di Carlo Minnaja;
• La integrigo (L’integrazione), ExCogita, Milano, 2011; traduzione di Carlo Minnaja.
• Ekpafi (Aprire il fuoco), ExCogita, Milano, 2011; traduzione di Carlo Minnaja.
• La kultura laboro (El trabajo cultural), ExCogita, Milán, 2007; traducción de Pier Vittorio Orlandini.
• Vivo agaca (La vida agria), ExCogita, Milán, 2008; traducción de Pier Vittorio Orlandini.
• La integrigo (La integración), ExCogita, Milán, 2011; traducción de Carlo Minnaja.
• Ekpafi (Abrir el fuego), ExCogita, Milán, 2011; traducción de Carlo Minnaja.
(nota: i nomi dei traduttori non coincidono in italiano e in spagnolo, e non sono giusti: “Vivo agaca” non è stata tradotta da Pier Vittorio Orlandini, ma da Carlo Minnaja; e “La integriĝo” è stata tradotta anche da Pier Vittorio Orlandini).
Nel volume di Pier Vittorio Orlandini “Maremo. Literatura rigardo tra la suda toskana maremo”, 2° vol., sono dedicate a Bianciardi le pagine 258-273, con un’ampia presentazione della vita e del pensiero dello scrittore.
Su “L’Esperanto” 2001-8, p. 9-13, è pubblicato il primo capitolo della versione in Esperanto de “Il lavoro culturale” (La kultura laboro).
La prima pagina di copertina de “L’Esperanto” 2007-3 (con foto) è dedicata alla presentazione del libro “La kultura laboro” alla Fiera del Libro di Torino 2007, ed a p. 15 c’è questo trafiletto:
>Verko en Esperanto ĉe la Foiro de la Libro en Torino
>La eldonejo “Excogita” de Milano proponis, dum la “Foiro de la Libro” kiu okazis en Torino de la 10a gis la 14a de rnajo, la tradukon en Esperanto de la libro de Luciano Bianciardi, “La kultura laboro” (Il lavoro culturale).
>Dum la publika prezento de la libro, en kiu partoprenis la tradukinto, Pier Vittorio Orlandini, D.ino Luciana Bianciardi, filino de la aŭtoro kaj rnastrino de la eldonejo, parolis pri sia patro kaj prof.ro Fabrizio Pennacchietti legis la Esperantan tradukon kaj per la kutima klera viveco respondis al la scivolerna publiko.
(Traduzione:
>Un’opera in Esperanto alla Fiera del Libro di Torino
>La casa editrice “Excogita” di Milano ha presentato, durante la “Fiera del Libro” che ha avuto luogo a Torino dal 10 al 14 maggio, la traduzione in Esperanto del libro di Luciano Bianciardi, “La kultura laboro” (Il lavoro culturale).
>Durante la presentazione pubblica del libro, a cui ha partecipato il traduttore, Pier Vittorio Orlandini, la dott.a Luciana Bianciardi, figlia dell’autore e proprietaria della casa edtrice, ha parlato del padre, ed il prof. Fabrizio Pennacchietti ha letto la traduzione in Esperanto e con’abituale dotta vivacità ha risposto al pubblico curioso).
Una recensione, di Cristina de’ Giorgi, de “La kultura laboro” è pubblicata su “L’Esperanto” 2007-5, p. 15-16.
Il 3 giugno 2010, nel corso di un incontro letterario presso la sala consiliare del Comune di Grosseto, il Direttore della Fondazione “Luciano Bianciardi”, Massimiliano Marcucci, ha parlato su “Bianciardi tradotto: le traduzioni internazionali presenti nella biblioteca della Fondazione Luciano Bianciardi”, e Nicola Minnaja su “La trilogia bianciardiana ed altre opere maremmane tradotte in esperanto”.
Una recensione, di Renato Corsetti, di “Ekpafi” è pubblicata su “L’Esperanto” 2012-4, p. 21-22.
Il saggio satirico “Come si diventa un intellettuale”, tradotto in Esperanto da Carlo Minnaja con il titolo “Kiel oni iĝas intelektulo”, è accessibile in rete su:
www.akademio-literatura.org/wp-content/uploads/2014/06/Luciano-Bianciardi-Kiel-oni-i%C4%9Das-intelektulo.pdf
Di Bianciardi si è occupato anche il sito di Ralph Dumain:
gxirafo.blogspot.it/search/label/Luciano%20Bianciardi
Trascrivo la recensione di “Ekpafi”, ed allego:
– le copertine di “Vivo agaca” e “La integriĝo” (con le giuste indicazioni dei traduttori);
– la locandina dell’incontro letterario del 3 giugno 2010.
Kleriga romano, danke al tradukisto
Renato Corsetti
Tre malofte kaj nur sub rigora devo mi povas konvinkiĝi legi romanojn, fikcian kaj ne faktan literaturon. Nu, tio estas mi, kaj tio ne estas rekomendinda al aliaj. Mi legis, do, la libron “Ekpafi” pro la bezono aperigi recenzon en la itala revuo. Mi provis eviti tion ĝis la fino kaj trovi alian recenzonton, sed ĉio rezultis vane.
La enkonduko de Carlo Minnaja kaptis min, ĉar ĝi rakontas pri la “intrigo” de la libro, en kiu la eventoj de la “5 tagoj de Milano” kaj la eventoj de la posta jarcento en Milano kunfandiĝas en unu tuton, tiel ke estas malfacile disigi kaj distingi ilin. Temas, do, pri iu ĝenerala ekstertempa popolo de Milano, kiu luktas kontraŭ la regantoj, kiuj parolas germane ankaŭ en la 20-a jarcento, ribelas, serĉas liberecon kaj nur parte sukcesas trovi ĝin. Laŭ la eldonisto, kiu estas fratino de la aŭtoro, temas pri speco de testamento lasita al la postaj generacioj, por ke ili sciu tion, kio estas farinda.
Krom la libro mem, kiu daŭre igis mian kapon turniĝi, por provi distingi la pasintecon de la 19-a jarcento de la 20-a jarcento de la aŭtoro, mi estis kaptita de la piednotoj, kiuj abundas je la fino de ĉiu ĉapitro. Pro la neceso klarigi la monton de aludoj je historiaj personoj, je libro-titoloj, je kanzonoj, ktp. la tradukinto estis devigata fari esploran laboron, kiun la ĉapitrofinaj notoj fidele redonas. Ili ne nur estas utilaj por eksterlandanoj, sed ankaŭ por mi italo, kiu, sen ili, estus kompreninta multe malpli.
Ni vidu ekzemplon de tiu mirinda not-laboro per elekto de hazarda specimeno el la notoj de la 8-a ĉapitro en paĝo 126-a:
22 Carlo d’Adda (1816-1900), nobelo, bankisto.
23 Kiel klarigite poste, Norcia (elp.: norĉa) estas urbo en centra Italujo kie abundis buĉistoj kaj kie naskiĝis Sankta Benedikto.
24 La romdialekta formo estas “mignotta” (elp.: minnjotta) efektive divenigebla laŭ la prononco de la mezepoka eklezia latino. Alia deveno tamen estas ne pri nekonata patro sed pri nekonata patrino: filius m[atris] ignotae.
25 Temas pri la monumento al la Nekonata Soldato, nun nomata “altaro de la Patrujo”, en Romo.
26 Regionoj de suda Italujo.
27 Milan kaj lnter(nazionale) estas du famaj italaj futbalteamoj, ambaŭ el Milano.
28 Johann Kaspar Lavater (1741-1801), svisa filozofo kaj mistikulo. Lia teorio de la “fiziognomio” (ne konfuzinda kun la fizionomio), kiun li ilustris en verko kun amaso da siluetoj de li kolektitaj, volis pruvi, ke la spirito, laboro (kaj eventuale krimeco) de la homo vidiĝas el liaj eksteraj trajtoj.
29 France: mi rompas al vi la korpon.
Kiel vi povas vidi, temas pri vera libro en la libro mem, kiu ne nur amuzas sed klerigas.
Elstaran laboron faris la tradukinto, kiu, krome, uzis plej multe normalan ne literaturan lingvon. Se mi diras tion, tio estas komplimento.
Do, certe mi malpravis, kiam mi hezitis legi ĉi tiun libron.
(L’Esperanto 2012-4, p. 21-22)
